Türkiye’de Sosyal Medya Platformlarına Erişim Sorunu: Bant Daraltma Uygulaması Gündemde
CHP İstanbul İl Başkanlığı’na yönelik polis müdahalesi sonrası sosyal medya platformlarında erişim kısıtlamaları yaşanıyor
CHP’nin İstanbul il yönetiminin görevden uzaklaştırılması ve yerine kayyum atanmasına ilişkin mahkeme kararının ardından yapılan toplanma çağrıları, İstanbul Valiliği tarafından 7 Eylül Pazar gününden itibaren dört gün boyunca altı ilçede eylem ve etkinlik yasağı ile karşılık buldu.
Bu gelişmelerin ardından sosyal medya kullanıcıları Instagram ve WhatsApp gibi platformlara erişimde ciddi sorunlar yaşadıklarını bildirmeye başladı. Sorun, internet kısıtlamalarını eş zamanlı olarak izleyen NetBlocks tarafından da doğrulandı.
NetBlocks ve Engelli Web: Bant Genişliği Daraltıldı
Türkiye’de sosyal medya ve mesajlaşma uygulamalarına erişim kısıtlamaları teknik verilerle doğrulandı
NetBlocks, Türkiye’den X, Instagram, YouTube, TikTok, Facebook ve WhatsApp gibi platformlara erişimde bant daraltma uygulandığını tespit ettiğini açıkladı. İfade Özgürlüğü Derneği’nin Engelli Web girişimi de benzer şekilde bant genişliği daraltması yapıldığını duyurdu.
Engelli Web’in gece yarısı yaptığı paylaşımda, Telegram ve Signal gibi mesajlaşma uygulamalarının da bu kesintilerden etkilendiği belirtildi. Türkiye’de yetkili kurum olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ise henüz resmi bir açıklama yapmadı.
Bant Daraltma Nedir?
İnternete erişim sınırlamasının teknik tanımı ve etkileri
İngilizcesi “bandwidth” olan bant genişliği, bir cihazın belirli zaman diliminde alabileceği veri miktarını ifade eder. Bant daraltma ise bu veri miktarının azaltılması yoluyla belirli internet sitelerine erişimin yavaşlatılması anlamına gelir.
Kullanıcılar bu uygulamalara girmeye çalıştıklarında sayfaların çok yavaş yüklenmesi veya hiç açılmaması gibi sorunlarla karşılaşır. Türkiye’de Ekim 2022’de yürürlüğe giren “dezenformasyon yasası” ile bu tür erişim kısıtlamaları yasal zemine kavuşmuştur.
Ancak hukukçular, BTK’nın uygulamalarının hukuki dayanağının tartışmalı olduğunu ve erişim engellerinin keyfi biçimde uygulanabileceğini vurgulamaktadır.
VPN Nedir ve Nasıl Çalışır?
Sansürü aşmak ve gizliliği korumak için kullanılan sanal özel ağlar
VPN (Virtual Private Network), cihaz ile başka bir bilgisayar arasında güvenli bağlantı kurarak özel bir ağ oluşturur. Bu sayede kullanıcılar başka bir cihazın internet bağlantısını kullanarak internete erişmiş olur.
VPN kullanımı ile kimlik ve internet aktivitesi gizlenebilir. Masaüstü bilgisayarlar, laptoplar, tabletler ve telefonlarda yaygın olarak kullanılan VPN’ler, özellikle kurumsal ortamlarda uzaktan erişim için tercih edilir.
Aynı zamanda VPN’ler, devletlerin uyguladığı sansür ve erişim kısıtlamalarını aşmak için de etkili bir araçtır. Ancak bazı VPN sunucuları kullanıcı verilerini kaydedebildiği için tam gizlilik her zaman garanti edilemez.
